ภาวะแทรกซ้อนหลังการปลูกถ่ายไต
การปลูกถ่ายไตเป็นอีกทางเลือกหนึ่งของการรักษาที่ดีที่สุดของผู้ป่วยโรคไตวายเรื้อรัง แม้การผ่าตัดจะผ่านไปด้วยดี แต่ภาวะแทรกซ้อนหลังปลูกถ่ายไตยังสามารถเกิดขึ้นได้ ตั้งแต่การติดเชื้อไปจนถึงภาวะไตปฏิเสธเนื้อเยื่อ การเข้าใจความเสี่ยงเหล่านี้จะช่วยให้เราพร้อมรับมือ และดูแลคนที่เรารักให้มีคุณภาพชีวิตที่ดีที่สุดในระยะยาว
ภาวะแทรกซ้อนจากการผ่าตัด
เนื่องจากการปลูกถ่ายไตเป็นการผ่าตัดใหญ่ มีการต่อเส้นเลือดใหญ่และต่อท่อปัสสาวะ มีโอกาสที่จะเกิดภาวะแทรกซ้อน คือ
• เลือดหรือปัสสาวะรั่วบริเวณรอยต่อ
• เส้นเลือดที่ต่อตีบ
• อาการที่แสดงว่าอาจเกิดภาวะเหล่านี้
- ปัสสาวะลดลง
- บวม น้ำหนักขึ้น
- ปวดในท้อง โดยเฉพาะบริเวณไตใหม่
** หากมีอาการเหล่านี้ให้รีบมาพบแพทย์ทันที **
การปฏิเสธไต (Rejection)
• เกิดจากร่างกายไม่ยอมรับไตใหม่ที่ได้รับการปลูกถ่าย เพราะมองว่าไตใหม่นี้เป็นสิ่งแปลกปลอม จึงพยายามทำลายไตปลูกถ่าย เหมือนกับการต่อสู้กับเชื้อโรคหรือสิ่งแปลกปลอมอื่นๆ
• ถ้าการปฏิเสธไตไม่รุนแรงมาก มักไม่มีอาการปรากฎ แต่รู้ได้จากผลเลือดว่าค่าไตขึ้น
• ถ้าอาการรุนแรงมากขึ้นเรื่อยๆ ก็อาจทำให้ไตวายในที่สุด ปัสสาวะลดลง บวม น้ำหนักขึ้น
สาเหตุอาจเกิดจาก
- รับประทานยากดภูมิไม่สม่ำเสมอ
- รับประทานยากดภูมิไม่ตรงเวลา
- รับประทานยากดภูมิพร้อมกับอาหาร ซึ่งอาหารจะไปรบกวนการดูดซึมยา ดังนั้นจะต้องรับประทานยากดภูมิ 1 ชั่วโมงก่อนหรือ 2 ชั่วโมงหลังรับประทานอาหาร
• การวินิจฉัย ต้องเจาะชิ้นเนื้อไต
• การรักษา
- ให้ยาสเตียรอยด์ขนาดสูง (Methylprednisolone)
- อาจร่วมกับล้างน้ำเหลือง (Plasmapheresis) ขึ้นกับชนิดของการปฏิเสธไต
การติดเชื้อหลังการปลูกถ่ายไต
เนื่องจากผู้รับการปลูกถ่ายไตต้องรับประทานยากดภูมิต่อเนื่องไปตลอดชีวิต จึงมีภูมิคุ้มกันของร่างกายต่ำกว่าคนทั่วไปทำให้ติดเชื้อได้ง่าย ดังนั้นควรปฏิบัติดังนี้
• ใส่หน้ากากอนามัยในที่ชุมชน
• หลีกเลี่ยงการพบปะผู้คนที่เจ็บป่วย เช่น มีอาการไอ จาม
• ล้างมือด้วยสบู่อย่างสม่ำเสมอ โดยเฉพาะหลังเข้าห้องน้ำ และก่อนรับประทานอาหาร
• ฉีดวัคซีนไข้หวัดใหญ่ทุกปี
• ห้ามรับวัคซีนที่เป็นเชื้อเป็น ซึ่งจะทำให้ติดเชื้อได้ เช่น
- วัคซีนป้องกันหัด-หัดเยอรมัน-คางทูม (MMR หรือ Measles-Mumps-Rubella)
- วัคซีนป้องกันโรคอีสุกอีใส (Varicella)
- วัคซีนไข้เลือดออก (Dengue)
- วัคซีนไข้เหลือง (Yellow Fever Vaccine)
สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่
โทร. 0 2265 7777
ภาวะแทรกซ้อนจากการผ่าตัด
เนื่องจากการปลูกถ่ายไตเป็นการผ่าตัดใหญ่ มีการต่อเส้นเลือดใหญ่และต่อท่อปัสสาวะ มีโอกาสที่จะเกิดภาวะแทรกซ้อน คือ
• เลือดหรือปัสสาวะรั่วบริเวณรอยต่อ
• เส้นเลือดที่ต่อตีบ
• อาการที่แสดงว่าอาจเกิดภาวะเหล่านี้
- ปัสสาวะลดลง
- บวม น้ำหนักขึ้น
- ปวดในท้อง โดยเฉพาะบริเวณไตใหม่
** หากมีอาการเหล่านี้ให้รีบมาพบแพทย์ทันที **
การปฏิเสธไต (Rejection)
• เกิดจากร่างกายไม่ยอมรับไตใหม่ที่ได้รับการปลูกถ่าย เพราะมองว่าไตใหม่นี้เป็นสิ่งแปลกปลอม จึงพยายามทำลายไตปลูกถ่าย เหมือนกับการต่อสู้กับเชื้อโรคหรือสิ่งแปลกปลอมอื่นๆ
• ถ้าการปฏิเสธไตไม่รุนแรงมาก มักไม่มีอาการปรากฎ แต่รู้ได้จากผลเลือดว่าค่าไตขึ้น
• ถ้าอาการรุนแรงมากขึ้นเรื่อยๆ ก็อาจทำให้ไตวายในที่สุด ปัสสาวะลดลง บวม น้ำหนักขึ้น
สาเหตุอาจเกิดจาก
- รับประทานยากดภูมิไม่สม่ำเสมอ
- รับประทานยากดภูมิไม่ตรงเวลา
- รับประทานยากดภูมิพร้อมกับอาหาร ซึ่งอาหารจะไปรบกวนการดูดซึมยา ดังนั้นจะต้องรับประทานยากดภูมิ 1 ชั่วโมงก่อนหรือ 2 ชั่วโมงหลังรับประทานอาหาร
• การวินิจฉัย ต้องเจาะชิ้นเนื้อไต
• การรักษา
- ให้ยาสเตียรอยด์ขนาดสูง (Methylprednisolone)
- อาจร่วมกับล้างน้ำเหลือง (Plasmapheresis) ขึ้นกับชนิดของการปฏิเสธไต
การติดเชื้อหลังการปลูกถ่ายไต
เนื่องจากผู้รับการปลูกถ่ายไตต้องรับประทานยากดภูมิต่อเนื่องไปตลอดชีวิต จึงมีภูมิคุ้มกันของร่างกายต่ำกว่าคนทั่วไปทำให้ติดเชื้อได้ง่าย ดังนั้นควรปฏิบัติดังนี้
• ใส่หน้ากากอนามัยในที่ชุมชน
• หลีกเลี่ยงการพบปะผู้คนที่เจ็บป่วย เช่น มีอาการไอ จาม
• ล้างมือด้วยสบู่อย่างสม่ำเสมอ โดยเฉพาะหลังเข้าห้องน้ำ และก่อนรับประทานอาหาร
• ฉีดวัคซีนไข้หวัดใหญ่ทุกปี
• ห้ามรับวัคซีนที่เป็นเชื้อเป็น ซึ่งจะทำให้ติดเชื้อได้ เช่น
- วัคซีนป้องกันหัด-หัดเยอรมัน-คางทูม (MMR หรือ Measles-Mumps-Rubella)
- วัคซีนป้องกันโรคอีสุกอีใส (Varicella)
- วัคซีนไข้เลือดออก (Dengue)
- วัคซีนไข้เหลือง (Yellow Fever Vaccine)
สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่
โทร. 0 2265 7777
ศูนย์รักษา: ศูนย์โรคไตและไตเทียม
วัน/เดือน/ปี ที่โพสต์: 17/06/2025
แพทย์ผู้เขียน
นพ. อธิภัทร์ บรรจงจิตร

ความถนัดเฉพาะทาง
แพทย์ทางด้านโรคไต