malnutrition-elder

ภาวะขาดสารอาหารในผู้สูงอายุ
ในผู้สูงอายุมีโอกาสขาดสารอาหารมากที่สุด เนื่องจากรับประทานอาหารน้อยลง เกิดได้จากหลายปัจจัย ได้แก่

ปัจจัยทางสังคม เช่น การถูกทิ้งให้รับประทานอาหารคนเดียวทำให้ความอยากอาหารน้อยลง หรือต้องเสียเงินไปกับค่ารักษาพยาบาลทำให้ไม่มีเงินซื้ออาหารที่ดีมีประโยชน์
ปัจจัยทางด้านความเจ็บป่วย เนื่องจากผู้สูงอายุส่วนใหญ่จะมีโรคต่าง ๆ เช่น โรคมะเร็ง โรคหัวใจ โรคปอดเรื้อรัง โรคตับและไตเสื่อม โรคทางเดินอาหาร โรคทางต่อมไร้ท่อ (ไทรอยด์เป็นพิษหรือไทรอยด์ต่ำ ขาดฮอร์โมนจากต่อมหมวกไต เป็นต้น) โรคทางระบบประสาท (โรคพาร์กินสัน โรคสมองเสื่อม โรคหลอดเลือดสมอง) รวมถึงยาที่ผู้สูงอายุต้องรับประทานเป็นประจำ เช่น ยา digoxin, opioids,topiramate ส่งผลทำให้ไม่อยากรับประทานอาหาร
ปัจจัยทางด้านร่างกายและจิตใจ เนื่องจากผู้สูงอายุส่วนใหญ่มีปัญหาเรื่องการเคี้ยว เนื่องจากฟันไม่ดีต้องใส่ฟันปลอม จมูกรับกลิ่นอาหารไม่ดี ตุ่มรับรสอาหารทำงานไม่ดีทำให้ลิ้นรับรสได้น้อยลง และระยะเวลาที่กระเพาะอาหารบีบตัวนานกว่าปกติ ทำให้รับประทานอาหารได้ทีละน้อย ๆ และอิ่มเร็วและมีการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนเข้ามาเกี่ยวข้องกับความอยากอาหาร และผู้สูงอายุส่วนใหญ่จะมีภาวะซึมเศร้า วิตกกังวลง่าย

จากปัจจัยที่กล่าวมาจึงเป็นสาเหตุทำให้เกิดภาวะขาดสารอาหารในผู้สูงอายุ ซึ่งส่งผลเพิ่มความเสี่ยงต่อการติดเชื้อ กล้ามเนื้ออ่อนแรง และถ้าเกิดบาดแผลจะหายช้ากว่าปกติ มีจ้ำเลือดขึ้นตามตัวง่าย เป็นต้น

การรักษาภาวะขาดสารอาหารในผู้สูงอายุ

ควรมีอาหารให้ผู้สูงอายุเลือกรับประทานหลากหลาย และสามารถหยิบรับประทานได้ง่าย
ควรเพิ่มคุณค่าของอาหารในแต่ละมื้อที่รับประทาน เช่น เพิ่มสัดส่วนของโปรตีนโดยการเติมไข่ขาว หรือเต้าหู้ เพิ่มสัดส่วนของไขมันดี โดยการเติมน้ำมันมะกอกลงในเครื่องปรุงรส ผักสด ธัญพืชและรับประทานอาหารที่ให้พลังงานสูง
ควรหลีกเลี่ยงอาหารและเครื่องดื่มที่ไม่มีคุณค่าทางโภชนาการ เช่น ชา กาแฟ น้ำอัดลม เพราะจะทำให้ไม่รู้สึกอยากรับประทานอาหารต่อ
ควรเพิ่มมื้อของว่างในช่วงกลางวันระหว่างอาหารมื้อหลัก เพื่อให้ได้รับสารอาหารและพลังงานเพิ่มขึ้น
กระตุ้นให้มีกิจกรรมหรือออกกำลังกายเบา ๆ เพื่อเพิ่มความอยากอาหารมากกว่าที่จะให้ผู้สูงอายุนั่งหรือนอนอย่างเดียว
ควรรับประทานอาหารพร้อมหน้ากับคนในครอบครัว หรือเชิญเพื่อนวัยเดียวกันมารับประทานอาหาร อย่าปล่อยให้ผู้สูงอายุรับประทานอาหารคนเดียว
ในผู้สูงอายุที่ต้องควบคุมอาหารเนื่องจากมีโรคประจำตัว เช่น โรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง ไขมันในเลือดสูง อาจเป็นสาเหตุให้เกิดภาวะขาดสารอาหารได้ ดังนั้นจึงควรผ่อนปรนให้ผู้สูงอายุรับประทานอาหารตามปกติที่เคยชอบเป็นช่วงระยะเวลาสั้น ๆ เพื่อให้เจริญอาหารมากขึ้น หรือในผู้สูงอายุที่เป็นโรคเบาหวานควรหมั่นเจาะน้ำตาลที่บ้านและปรับยาให้มีความเหมาะสมมากกว่างดรับประทานของหวานเด็ดขาด เพื่อลดความเสี่ยงการเกิดภาวะขาดสารอาหาร
รับประทานอาหารสำเร็จรูปเสริมในรูปแบบอาหารเหลว หรืออาหารผง
ตรวจสุขภาพช่องปากและฟันสม่ำเสมอ เพื่อไม่ให้เป็นอุปสรรคในการรับประทานอาหาร