เมื่อปล่อยให้นิ่วอยู่ในไตนานๆ จะเกิดอะไรขึ้น?

นิ่วในไตเป็นปัญหาสุขภาพที่พบได้บ่อย หลายครั้งผู้ป่วยอาจไม่รู้ตัวว่ามีนิ่ว เพราะบางก้อนอยู่เงียบๆ โดยไม่แสดงอาการ แต่หากปล่อยไว้โดยไม่รับการดูแล นิ่วอาจกลายเป็นต้นเหตุของความผิดปกติที่คาดไม่ถึง การรู้ผลกระทบล่วงหน้าจะช่วยให้เราเห็นความสำคัญของการตรวจและรักษาได้ทันท่วงที

นิ่วในไตคืออะไร

นิ่วในไต (Kidney Stones) คือการตกผลึกของแร่ธาตุและสารบางชนิดในปัสสาวะ เช่น แคลเซียมออกซาเลต หรือกรดยูริก เมื่อสะสมจนก่อตัวเป็นก้อนหินเล็กๆ อยู่ภายในไต ก้อนนิ่วนี้อาจเคลื่อนลงไปในท่อไต หรืออาจติดค้างอยู่ในไตเป็นเวลานาน

หากปล่อยให้นิ่วอยู่ในไตนานๆ จะเกิดอะไรขึ้น?

1. อาการปวดเรื้อรังและคุณภาพชีวิตลดลง
นิ่วสามารถทำให้เกิดอาการปวดเอว ปวดร้าวลงท้องหรือขาหนีบ ปวดเป็นๆ หายๆ ส่งผลต่อการใช้ชีวิตประจำวัน บางรายต้องหยุดงานหรืองดทำกิจกรรมที่เคยทำได้
2. การติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะ
ก้อนนิ่วเป็นสิ่งกีดขวางการไหลเวียนของปัสสาวะ ทำให้เชื้อโรคสะสมได้ง่าย หากติดเชื้อบ่อยๆ อาจกลายเป็นการอักเสบเรื้อรัง และในบางกรณีเชื้ออาจลุกลามจนกลายเป็นภาวะอันตรายได้
3. การอุดกั้นทางเดินปัสสาวะ
นิ่วที่ใหญ่ขึ้นอาจขวางทางเดินปัสสาวะ ทำให้ปัสสาวะคั่งในไต เกิดแรงดันสูงภายในไต ส่งผลให้เนื้อไตถูกทำลายอย่างช้าๆ หากเกิดเป็นเวลานานจะทำให้ไตเสื่อมลง
4. ไตวายเรื้อรัง
เมื่อเนื้อไตถูกทำลายอย่างต่อเนื่องจากการอุดกั้นหรือการติดเชื้อซ้ำๆ อาจพัฒนาไปสู่ไตวายเรื้อรัง ในกรณีที่ไตเสื่อมมากจนไม่สามารถกรองของเสียได้ อาจต้องได้รับการฟอกไตหรือปลูกถ่ายไต
5. นิ่วก้อนใหญ่ (Staghorn Calculi)
ในบางคน นิ่วสามารถเติบโตจนมีลักษณะคล้ายเขากวาง กินพื้นที่ในไตเกือบทั้งหมด นิ่วชนิดนี้ไม่เพียงทำให้ไตเสียหาย แต่ยังรักษายาก ต้องใช้การผ่าตัดหรือวิธีการที่ซับซ้อน

สัญญาณเตือน

• ปวดเอวหรือท้องด้านเดียวเป็นพักๆ
• ปัสสาวะขัด หรือมีเลือดปน
• ปัสสาวะขุ่น มีกลิ่นผิดปกติ
• มีไข้ร่วมกับปวดเอว (อาจบ่งถึงการติดเชื้อ)

หากพบอาการเหล่านี้ ควรเข้ารับการตรวจโดยแพทย์ระบบทางเดินปัสสาวะเพื่อหาสาเหตุที่แท้จริง

การดูแลและป้องกัน

แม้ว่าจะมีปัจจัยที่ควบคุมไม่ได้ เช่น พันธุกรรม แต่เรายังสามารถลดความเสี่ยงของการเกิดนิ่วและผลเสียจากนิ่วได้ด้วยการดูแลตนเอง ดังนี้

• ดื่มน้ำให้เพียงพอ วันละ 2–3 ลิตร เพื่อเจือจางสารที่อาจตกผลึก
• ปรับโภชนาการ ลดเกลือและอาหารรสจัด เลือกโปรตีนจากปลา ถั่ว หรือถั่วเหลืองแทนเนื้อแดง
• ลดการทานอาหารที่มีออกซาเลตสูง เช่น ผักโขม ช็อกโกแลต ถั่วลิสง
• ออกกำลังกายสม่ำเสมอ เพื่อกระตุ้นการทำงานของระบบไหลเวียนและเผาผลาญ
• ตรวจสุขภาพเป็นระยะ โดยเฉพาะผู้ที่เคยเป็นนิ่วหรือมีประวัติครอบครัว

การปล่อยให้นิ่วอยู่ในไตนานๆ ไม่ใช่เรื่องเล็ก เพราะอาจนำไปสู่การติดเชื้อเรื้อรัง การอุดกั้นทางเดินปัสสาวะ ไปจนถึงไตวายเรื้อรังได้ การสังเกตอาการและตรวจสุขภาพสม่ำเสมอเป็นกุญแจสำคัญที่จะช่วยป้องกันภาวะแทรกซ้อนในอนาคต

ศูนย์ศัลยกรรม
โทร. 0-2265-7777