ปวดท้องข้างซ้าย เกิดจากอะไร? รวมทุกสาเหตุและวิธีสังเกตอาการ

อาการบางอย่างที่เกิดขึ้นซ้ำ ๆ เช่น ปวดท้องข้างซ้าย ถ่ายเป็นเลือด ปวดท้องเป็นช่วง ๆ หรือรู้สึกว่า “ถ่ายไม่สุด” อาจฟังดูเหมือนเป็นเรื่องของริดสีดวงหรือระบบย่อยอาหารทั่วไป แต่ในความเป็นจริง อาการเหล่านี้อาจเป็นสัญญาณเริ่มต้นของ “มะเร็งลำไส้ใหญ่” ที่กำลังพัฒนาขึ้นเงียบ ๆ ในร่างกาย โดยเฉพาะหากคุณมีอายุเกิน 40 ปี หรือมีประวัติครอบครัวเคยเป็นโรคนี้ บทความนี้จะพาคุณรู้จักอาการที่ไม่ควรมองข้าม พร้อมแนวทางวินิจฉัยและการรักษาที่ทันสมัย ซึ่งหากรู้ทันและเริ่มรักษาโอกาสหายก็มีสูงมาก

สารบัญ

• ช่องท้องด้านซ้ายมีอวัยวะสำคัญอะไรบ้าง?
• ปวดท้องข้างซ้าย เกิดจากสาเหตุอะไรได้บ้าง?
• อาการปวดท้องข้างซ้ายแบบไหน ที่ควรสังเกตเป็นพิเศษ?
• ปวดท้องข้างซ้ายแบบไหนอันตราย? (สัญญาณเตือนที่ต้องรีบหาหมอ)
• แพทย์วินิจฉัยหาสาเหตุได้อย่างไร?
• คำถามที่พบบ่อย (FAQ)

ช่องท้องด้านซ้ายมีอวัยวะสำคัญอะไรบ้าง?

การระบุตำแหน่งของอาการ ปวดท้องด้านซ้าย จะช่วยจำกัดขอบเขตของอวัยวะที่เกี่ยวข้องได้ โดยบริเวณช่องท้องด้านซ้ายมีอวัยวะสำคัญหลายส่วน เช่น ม้าม กระเพาะอาหาร (ส่วนปลาย) ตับอ่อน (ส่วนหาง) ไตซ้าย ลำไส้ใหญ่ส่วนที่คดลง (Descending and Sigmoid Colon) รวมถึงมดลูกและปีกมดลูกซ้ายในผู้หญิง ดังนั้นอาการ ปวดท้องด้านซ้าย จึงสามารถเกิดได้จากหลายสาเหตุ ตั้งแต่ภาวะที่ไม่รุนแรงไปจนถึงสัญญาณอันตราย

ปวดท้องข้างซ้าย เกิดจากสาเหตุอะไรได้บ้าง?

อาการปวดท้องด้านซ้าย สามารถแบ่งตามระบบของอวัยวะได้ดังนี้

สาเหตุทั่วไป

อาการปวดท้อง จุกเสียด แน่นท้อง มักเกิดจากสาเหตุที่ไม่รุนแรง เช่น อาหารไม่ย่อย แก๊สในกระเพาะอาหาร หรือการเกร็งตัวของกล้ามเนื้อ

สาเหตุจากระบบทางเดินอาหาร

• ลำไส้แปรปรวน (IBS): เป็นสาเหตุที่พบบ่อยผู้ป่วยจะมีอาการปวดท้องน้อยซ้าย หรือปวดท้องด้านซ้ายซ้ำ ๆ โดยอาจมีลักษณะปวดบิด ปวดจุก ปวดตื้อ ๆ สลับท้องผูกหรือท้องเสีย
• กระเพาะอาหารอักเสบ และกรดไหลย้อน: แม้อาการหลักจะอยู่ตรงกลางหรือด้านขวาบน แต่ความผิดปกติของกระเพาะอาหารก็สามารถทำให้รู้สึก ปวดท้องด้านซ้าย ได้บ้าง
• ลำไส้อักเสบ: มักมาพร้อมกับอาการปวดบิดและท้องเสีย

สาเหตุจากระบบทางเดินปัสสาวะ

อาการปวดท้องด้านซ้าย หรือปวดท้องน้อยซ้ายที่รุนแรงและมักร้าวไปด้านหลัง ถือเป็นอาการแสดงของนิ่วในไต

สาเหตุจากระบบสืบพันธุ์

• ปีกมดลูกอักเสบ (PID): มักทำให้มีอาการปวดท้องน้อยซ้าย ร่วมกับมีไข้ คลื่นไส้อาเจียน
• ช็อกโกแลตซีสต์ (Endometriosis): สามารถทำให้เกิดอาการปวดท้องน้อยซ้ายเรื้อรัง โดยเฉพาะในช่วงมีประจำเดือน

สาเหตุที่อาจร้ายแรง

อาการของมะเร็งลำไส้ใหญ่ในระยะแรกมักคล้ายโรคทางเดินอาหารทั่วไป แต่หากมีอาการปวดท้องซ้ำ ๆ โดยเฉพาะบริเวณล่างซ้ายของหน้าท้อง ถ่ายเป็นเลือด หรือน้ำหนักลดโดยไม่ทราบสาเหตุ ถือเป็นสัญญาณอันตรายที่ต้องรีบพบแพทย์

อาการปวดท้องข้างซ้ายแบบไหน ที่ควรสังเกตเป็นพิเศษ?

อาการปวดท้องข้างซ้ายที่ควรสังเกต มีดังนี้

• ปวดบิด ปวดจุก ปวดตื้อ ๆ ที่รุนแรงมาก หรือเกิดขึ้นอย่างเฉียบพลัน โดยเฉพาะปวดท้องน้อยซ้ายและมีไข้ คลื่นไส้อาเจียนร่วมด้วย อาจเป็นสัญญาณอันตรายของการติดเชื้อหรือการอักเสบ เช่น ปีกมดลูกอักเสบหรือการติดเชื้อในลำไส้
• อาการปวดที่ร้าวไปด้านหลังถือเป็นลักษณะเฉพาะของนิ่วในไตที่ควรได้รับการประเมินทันที
• อาการปวดท้องด้านซ้ายของคุณเป็นแบบปวดตื้อๆเรื้อรัง สลับกับอาการท้องผูก/ท้องเสีย และสัมพันธ์กับความเครียดหรืออาหารที่รับประทานโดยที่ตรวจไม่พบความผิดปกติที่ชัดเจนจากการอัลตราซาวด์ช่องท้องอาจเป็นอาการที่เข้าข่ายลำไส้แปรปรวน (IBS) ที่ต้องใช้การปรับพฤติกรรมและการดูแลเฉพาะทาง
• อาการปวดท้องร่วมกับน้ำหนักลด ถ่ายเป็นเลือด หรือปวดท้องด้านซ้ายแล้วไม่หายไปเอง ถือเป็นสัญญาณอันตรายที่ต้องรีบปรึกษาแพทย์เฉพาะทางเพื่อทำการตรวจเพิ่มเติม เช่น ส่องกล้องกระเพาะอาหารหรือส่องกล้องลำไส้ใหญ่

ปวดท้องข้างซ้ายแบบไหนอันตราย? (สัญญาณเตือนที่ต้องรีบหาหมอ)

อาการปวดท้องด้านซ้ายที่ควรสังเกตและต้องรีบไปโรงพยาบาลทันที:

• ปวดรุนแรงเฉียบพลัน: ปวดบิด หรือปวดจุก อย่างหนักที่เกิดขึ้นอย่างฉับพลัน
• อาการร่วม: มีไข้ คลื่นไส้ อาเจียน รุนแรง หรืออาเจียนเป็นเลือด
• ลักษณะอุจจาระผิดปกติ: ถ่ายเป็นเลือด หรือถ่ายดำ
• อาการเรื้อรังร่วมน้ำหนักลด: ปวดท้องด้านซ้าย หรือ ปวดท้องน้อยซ้ายเรื้อรัง ร่วมกับน้ำหนักลดโดยไม่ทราบสาเหตุ หรืออาการถ่ายเปลี่ยนไปอย่างชัดเจน

แพทย์วินิจฉัยหาสาเหตุได้อย่างไร?

เมื่อผู้ป่วยมาพบแพทย์เฉพาะทางเดินอาหาร หรือแพทย์เฉพาะทางอื่น ๆ เช่น สูตินรีแพทย์ หรือศัลยแพทย์ แพทย์จะใช้หลายวิธีในการวินิจฉัย สาเหตุ ของ อาการ ปวดท้องด้านซ้าย:

1. การซักประวัติและตรวจร่างกาย: ประเมินลักษณะการ ปวดบิด ปวดจุก ปวดตื้อๆ และกดท้องซ้าย
2. การตรวจทางห้องปฏิบัติการ: ตรวจเลือดและปัสสาวะ เพื่อดูการติดเชื้อ เช่น ปีกมดลูกอักเสบ หรือความผิดปกติของไต เช่น นิ่วในไต
3. ภาพถ่ายทางรังสี: การทำ อัลตราซาวด์ช่องท้อง (Ultrasound) มีประโยชน์มากในการตรวจดูความผิดปกติของอวัยวะภายใน เช่น นิ่วในไต ช็อกโกแลตซีสต์ หรือการอักเสบของปีกมดลูก
4. การส่องกล้อง: หากแพทย์เฉพาะทางเดินอาหารสงสัยความผิดปกติของลำไส้ หรือมีสัญญาณอันตราย อาจแนะนำให้ทำการส่องกล้องลำไส้ใหญ่ (Colonoscopy) เพื่อวินิจฉัยลำไส้แปรปรวน (IBS) หรือตัดชิ้นเนื้อเพื่อตรวจหามะเร็ง

คำถามที่พบบ่อย (FAQ)

ปวดท้องข้างซ้ายร้าวไปหลัง เกิดจากอะไร?

อาการปวดท้องด้านซ้ายที่มีลักษณะร้าวไปด้านหลัง ถือเป็นอาการสำคัญที่มักบ่งชี้ถึงความผิดปกติของอวัยวะที่อยู่ด้านหลังช่องท้อง ได้แก่ ไต และตับอ่อน สาเหตุที่พบบ่อยที่สุด คือ นิ่วในไตหรือกรวยไตอักเสบ โดยอาการปวดจากนิ่วในไตมักมีลักษณะปวดบิด ปวดจุกอย่างรุนแรงและเป็นพักๆ (Colicky pain) เริ่มจากบริเวณสีข้างซ้ายแล้วร้าวลงไปที่ขาหนีบหรือหลัง แต่หากอาการปวดดังกล่าวมีไข้และหนาวสั่นร่วมด้วย อาจเป็นสัญญาณอันตรายของกรวยไตอักเสบ ซึ่งต้องรีบพบแพทย์ทันที นอกจากนี้ อาการปวดตับอ่อนอักเสบก็สามารถทำให้เกิดอาการปวดท้องด้านซ้ายร้าวไปด้านหลังได้เช่นกัน

ผู้หญิงปวดท้องน้อยซ้ายบ่อยๆ ผิดปกติไหม?

หากมีอาการปวดท้องน้อยข้างซ้ายบ่อยๆ ในผู้หญิงถือว่าผิดปกติ และควรได้รับการตรวจประเมิน เนื่องจากบริเวณนี้เกี่ยวข้องกับระบบสืบพันธุ์เพศหญิงโดยตรง

กดท้องข้างซ้ายแล้วเจ็บ หมายถึงอะไร?

การกดท้องข้างซ้ายแล้วเจ็บ (Tenderness or Pain on Palpation) เป็นอาการสำคัญที่ช่วยให้แพทย์ระบุตำแหน่งของการอักเสบได้ ถ้ากดเจ็บบริเวณช่องท้องด้านซ้ายบนอาจเกี่ยวข้องกับกระเพาะอาหารอักเสบหรือปัญหาลำไส้ใหญ่ส่วนต้น ส่วนการกดเจ็บบริเวณปวดท้องน้อยซ้ายมักเกี่ยวข้องกับการอักเสบของลำไส้ใหญ่ส่วนปลาย เช่น ลำไส้แปรปรวน (IBS) ลำไส้อักเสบ หรือปีกมดลูกอักเสบ

หากกดแล้วเจ็บมากจนกล้ามเนื้อแข็งเกร็งถือเป็นสัญญาณอันตรายร้ายแรงที่บ่งชี้ว่าอาจมีการอักเสบหรือติดเชื้อรุนแรงภายในช่องท้อง ซึ่งต้องเข้ารับการรักษาโดยเร็วที่สุด การวินิจฉัยที่แน่นอนต้องอาศัยการตรวจร่างกายและอาจต้องตรวจเพิ่มเติม เช่น การทำอัลตราซาวด์ช่องท้องหรือการส่องกล้องลำไส้ใหญ่ (Colonoscopy)ตามดุลยพินิจของแพทย์