ทำไมเครียดแล้วกรดไหลย้อนกำเริบ? เข้าใจ “สมอง-ลำไส้” ที่เชื่อมกันมากกว่าที่คิด

เครียดแล้วแน่นท้อง เรอ แสบกลางอก…แค่บังเอิญจริงหรือ?

“ทำงานหนักทีไร…แสบหน้าอกขึ้นมาทุกที”
“ก่อนประชุมใหญ่ทีไร รู้สึกเรอแน่นท้องขึ้นมาทุกครั้ง”
“พออารมณ์ไม่ดี เหมือนกรดมันจะย้อนขึ้นมาทันที…”
ถ้าคุณเคยรู้สึกแบบนี้บ่อย ๆ คุณไม่ได้คิดไปเองครับ ความเครียด อารมณ์ และสุขภาพระบบย่อยอาหารนั้น “เชื่อมกันมากกว่าที่คุณคิด” และอาจเป็นคำอธิบายว่า…ทำไมอาการกรดไหลย้อนถึงกำเริบทุกครั้งที่คุณเครียด

เข้าใจ “สมอง – ลำไส้” กับอาการกรดไหลย้อน

ในทางการแพทย์ เราเรียกการเชื่อมโยงระหว่างอารมณ์กับระบบย่อยอาหารว่า “Mind-Gut Connection” หรือ “สมอง-ลำไส้สัมพันธ์”

สมองและลำไส้สื่อสารกันผ่านระบบประสาท และสารเคมี เช่น ซีโรโทนิน (Serotonin) ซึ่งมากกว่า 90% ผลิตจากลำไส้

เมื่อคุณเครียด สมองจะส่งสัญญาณกระตุ้นให้กล้ามเนื้อกระเพาะบีบตัวผิดจังหวะ ทำให้เกิดแรงดันย้อนกลับกรดจากกระเพาะอาหารขึ้นมาที่หลอดอาหารเกิดเป็นอาการ เรอ แสบร้อนกลางอก หรือจุกแน่นยอดอก ได้มากขึ้น ยิ่งไปกว่านั้น…ในบางคน ความเครียดทำให้ “ความรู้สึกไว” ต่อกรดสูงขึ้น แม้มีกรดย้อนมาไม่มาก ก็รู้สึกแสบรุนแรงกว่าปกติ

ทำไมบางคนเครียดแล้วอาการกำเริบมากกว่าคนอื่น?

ปัจจัยเหล่านี้มีผลครับ

• ไลฟ์สไตล์ที่ไม่สมดุล: ทำงานหนัก นอนน้อย กินไม่เป็นเวลา
• อาหารกระตุ้น + ความเครียด: ดื่มกาแฟตอนเช้า รีบกินมื้อกลางวัน แล้วเข้าประชุมต่อทันที
• เครียดเรื้อรัง: สะสมจนร่างกายดื้อต่อกลไกธรรมชาติในการควบคุมกรด

สิ่งเหล่านี้อาจทำให้อาการ กรดไหลย้อนเรื้อรัง แย่ลง แม้จะทานยาลดกรดอย่างสม่ำเสมอ

ปรับความคิด ปรับพฤติกรรม = ลดกรดที่ต้นเหตุ

แม้ยาและการรักษาทางการแพทย์จะมีความสำคัญ
แต่การจัดการ “อารมณ์และพฤติกรรม” คือกุญแจสำคัญในการดูแลตัวเองระยะยาว

• ฝึกการหายใจ / ผ่อนคลายก่อนนอน

ช่วยให้ระบบประสาทสงบลง ลดการกระตุ้นการหลั่งกรด

• หลีกเลี่ยงการกินมื้อใหญ่ปริมาณมากๆ

ช่วงที่เครียดจัด ระบบย่อยทำงานช้าลง ทำให้ย่อยไม่ดีและเกิดแรงดันในกระเพาะอาหาร

• เคลื่อนไหวเบา ๆ หลังอาหาร

ไม่ควรนอนทันที หรืออยู่ในท่าที่บีบช่องท้อง เช่น นั่งงอตัว

ใครบ้างที่อาการกรดไหลย้อนอาจเกี่ยวกับความเครียด?

• คนที่มีอาการแสบกลางอก จุกแน่น ตอนช่วงเช้า หรือหลังประชุม
• คนที่ใช้ยาแล้วอาการไม่ดีขึ้น
• คนที่นอนหลับไม่สนิท หรือตื่นกลางดึกพร้อมอาการกรดไหลย้อน
• คนที่มีความเครียดสะสมจากงานหรือเรื่องส่วนตัว

“กรดไหลย้อนกับความเครียด ไม่ใช่เรื่องแยกจากกันครับ
บางคนกินยาครบทุกมื้อ แต่พอเครียด อาการก็กลับมาเหมือนเดิม
เพราะต้นเหตุไม่ใช่แค่กรด แต่คือระบบในร่างกายที่กำลังขอความช่วยเหลือ
การเข้าใจ ‘สมองกับลำไส้’ ที่เชื่อมกัน จะทำให้เราดูแลสุขภาพได้ลึกขึ้น และยั่งยืนขึ้นครับ”

ศูนย์โรคระบบทางเดินอาหารและตับ
โทร. 0-2265-7777