อาการแบบไหน? ที่บอกว่าอาจเป็น “ลำไส้แปรปรวน”
บางครั้ง...เราอาจคิดว่าแค่ “ท้องอืด ถ่ายไม่ปกติ” เป็นเรื่องเล็กน้อย แต่ถ้าอาการเหล่านี้เกิดซ้ำบ่อย ๆ จนรบกวนการใช้ชีวิตประจำวัน อาจถึงเวลาที่คุณต้องเริ่ม “ฟังเสียงจากลำไส้ของตัวเอง” อย่างจริงจังแล้วก็ได้
• ปวดท้องช่วงล่างของหน้าท้อง โดยเฉพาะช่วงเช้า
• ถ่ายอุจจาระไม่เป็นเวลา บางวันท้องผูก บางวันท้องเสีย
• รู้สึกดีขึ้นหลังถ่าย
• ถ่ายแล้วเหมือนไม่สุด หรือยังอยากถ่ายอีก
• มีลักษณะอุจจาระแข็งจัดหรือเหลวจัด
• รู้สึกไม่สบายท้องแทบทุกวัน แม้กินอาหารปกติ
• อาการแย่ลงเวลานอนน้อย เครียด หรือกินอาหารไม่ตรงเวลา
หากคุณเจอ 2–3 ข้อขึ้นไปอย่างต่อเนื่องเป็นเวลาหลายเดือน มีโอกาสสูงว่าอาการของคุณอาจเกี่ยวข้องกับ โรคลำไส้แปรปรวน
หลายคนเข้าใจผิดว่าแค่ “ถ่ายไม่ปกติ” หรือ “ท้องเสียเพราะอาหาร” คือโรคลำไส้แปรปรวน
แต่ในความเป็นจริง ลำไส้แปรปรวนหมายถึงอาการเรื้อรังที่ “เป็นซ้ำ ๆ” และมีปัจจัยกระตุ้นเฉพาะ เช่น ความเครียด การนอน หรืออาหารบางชนิด
• กินอาหารให้ตรงเวลา และเคี้ยวให้ละเอียด
ช่วยให้ระบบย่อยอาหารทำงานสม่ำเสมอ ลดการบีบตัวผิดจังหวะของลำไส้
• หลีกเลี่ยงอาหารที่กระตุ้นลำไส้ไวเกิน
เช่น ของทอด แอลกอฮอล์ กาแฟ นมวัว หรืออาหารที่ทำให้เกิดแก๊ส
• ออกกำลังกายเบา ๆ เป็นประจำ
การเคลื่อนไหวร่างกายช่วยกระตุ้นการทำงานของระบบทางเดินอาหาร และลดความเครียดในร่างกาย
• นอนให้พอ และพักให้เพียงพอ
การนอนหลับไม่เป็นเวลาอาจทำให้จังหวะการบีบตัวของลำไส้แปรปรวนได้ง่าย
• จัดการความเครียดด้วยวิธีที่เหมาะกับตัวเอง
เช่น หายใจลึก ๆ ฟังเพลง หรือทำกิจกรรมที่ช่วยให้ใจสงบ เพราะลำไส้กับสมอง “เชื่อมโยงกัน”
บางคนแค่ปรับอาหารหรือนอนให้พอ อาการก็ดีขึ้นอย่างเห็นได้ชัดภายใน 1–2 สัปดาห์
A: ไม่จำเป็นครับ ถึงแม้โรคนี้จะไม่ใช่โรคที่ “หายขาดถาวร” แต่สามารถควบคุมอาการได้ เพียงแค่เข้าใจร่างกายตัวเอง และดูแลพฤติกรรมอย่างสม่ำเสมอ
Q: ลำไส้แปรปรวนต้องกินยาทุกวันเลยหรือเปล่า?
A: ไม่ต้องครับ ยาจะใช้ในช่วงที่อาการกำเริบ หรือมีความไม่สบายท้องที่รบกวนชีวิตมาก แพทย์จะประเมินและให้การรักษาตามความเหมาะสมเฉพาะคน
Q: ลำไส้แปรปรวนกับลำไส้อักเสบ...แตกต่างกันยังไง?
A: ลำไส้แปรปรวนไม่มีการอักเสบหรือแผลในลำไส้จริง ตรวจแล้วมักไม่พบความผิดปกติชัดเจน
แต่โรคลำไส้อักเสบ เช่น โรคโครห์น (Crohn’s Disease) หรือ โรคลำไส้อักเสบชนิดแผลเรื้อรัง (Ulcerative Colitis) มีการอักเสบจริงในผนังลำไส้ และมักต้องรักษาเฉพาะทางอย่างต่อเนื่อง
ศูนย์โรคระบบทางเดินอาหารและตับ
โทร. 0-2265-7777
เช็กเลย! คุณกำลังมีอาการเหล่านี้อยู่หรือเปล่า?
• ท้องอืด แน่นท้องหลังอาหารเป็นประจำ• ปวดท้องช่วงล่างของหน้าท้อง โดยเฉพาะช่วงเช้า
• ถ่ายอุจจาระไม่เป็นเวลา บางวันท้องผูก บางวันท้องเสีย
• รู้สึกดีขึ้นหลังถ่าย
• ถ่ายแล้วเหมือนไม่สุด หรือยังอยากถ่ายอีก
• มีลักษณะอุจจาระแข็งจัดหรือเหลวจัด
• รู้สึกไม่สบายท้องแทบทุกวัน แม้กินอาหารปกติ
• อาการแย่ลงเวลานอนน้อย เครียด หรือกินอาหารไม่ตรงเวลา
หากคุณเจอ 2–3 ข้อขึ้นไปอย่างต่อเนื่องเป็นเวลาหลายเดือน มีโอกาสสูงว่าอาการของคุณอาจเกี่ยวข้องกับ โรคลำไส้แปรปรวน
หลายคนเข้าใจผิดว่าแค่ “ถ่ายไม่ปกติ” หรือ “ท้องเสียเพราะอาหาร” คือโรคลำไส้แปรปรวน
แต่ในความเป็นจริง ลำไส้แปรปรวนหมายถึงอาการเรื้อรังที่ “เป็นซ้ำ ๆ” และมีปัจจัยกระตุ้นเฉพาะ เช่น ความเครียด การนอน หรืออาหารบางชนิด
เริ่มดูแลลำไส้ของคุณ...จากสิ่งเล็ก ๆ ที่ทำได้ทุกวัน
ลองเริ่มเปลี่ยนพฤติกรรมแบบทีละนิด ก็ช่วยให้ลำไส้กลับมาเป็นจังหวะปกติได้• กินอาหารให้ตรงเวลา และเคี้ยวให้ละเอียด
ช่วยให้ระบบย่อยอาหารทำงานสม่ำเสมอ ลดการบีบตัวผิดจังหวะของลำไส้
• หลีกเลี่ยงอาหารที่กระตุ้นลำไส้ไวเกิน
เช่น ของทอด แอลกอฮอล์ กาแฟ นมวัว หรืออาหารที่ทำให้เกิดแก๊ส
• ออกกำลังกายเบา ๆ เป็นประจำ
การเคลื่อนไหวร่างกายช่วยกระตุ้นการทำงานของระบบทางเดินอาหาร และลดความเครียดในร่างกาย
• นอนให้พอ และพักให้เพียงพอ
การนอนหลับไม่เป็นเวลาอาจทำให้จังหวะการบีบตัวของลำไส้แปรปรวนได้ง่าย
• จัดการความเครียดด้วยวิธีที่เหมาะกับตัวเอง
เช่น หายใจลึก ๆ ฟังเพลง หรือทำกิจกรรมที่ช่วยให้ใจสงบ เพราะลำไส้กับสมอง “เชื่อมโยงกัน”
บางคนแค่ปรับอาหารหรือนอนให้พอ อาการก็ดีขึ้นอย่างเห็นได้ชัดภายใน 1–2 สัปดาห์
คำถามที่พบบ่อย?
Q: ถ้าเป็นลำไส้แปรปรวน ต้องอยู่กับโรคนี้ไปตลอดไหม?A: ไม่จำเป็นครับ ถึงแม้โรคนี้จะไม่ใช่โรคที่ “หายขาดถาวร” แต่สามารถควบคุมอาการได้ เพียงแค่เข้าใจร่างกายตัวเอง และดูแลพฤติกรรมอย่างสม่ำเสมอ
Q: ลำไส้แปรปรวนต้องกินยาทุกวันเลยหรือเปล่า?
A: ไม่ต้องครับ ยาจะใช้ในช่วงที่อาการกำเริบ หรือมีความไม่สบายท้องที่รบกวนชีวิตมาก แพทย์จะประเมินและให้การรักษาตามความเหมาะสมเฉพาะคน
Q: ลำไส้แปรปรวนกับลำไส้อักเสบ...แตกต่างกันยังไง?
A: ลำไส้แปรปรวนไม่มีการอักเสบหรือแผลในลำไส้จริง ตรวจแล้วมักไม่พบความผิดปกติชัดเจน
แต่โรคลำไส้อักเสบ เช่น โรคโครห์น (Crohn’s Disease) หรือ โรคลำไส้อักเสบชนิดแผลเรื้อรัง (Ulcerative Colitis) มีการอักเสบจริงในผนังลำไส้ และมักต้องรักษาเฉพาะทางอย่างต่อเนื่อง
ศูนย์โรคระบบทางเดินอาหารและตับ
โทร. 0-2265-7777
ศูนย์รักษา: ศูนย์โรคระบบทางเดินอาหารและตับ
วัน/เดือน/ปี ที่โพสต์: 08/08/2025
แพทย์ผู้เขียน
นพ. เกษม แสงหิรัญวัฒนา

ความถนัดเฉพาะทาง
แพทย์ทางด้านโรคระบบทางเดินอาหาร