เริ่มต้นดูแลตับ…ก่อนที่มะเร็งจะเริ่มต้น
สุขภาพตับดี เริ่มได้ง่าย ๆ โดยไม่ต้องรอให้ป่วยก่อน
คุณอาจดูแข็งแรงดี ไม่มีอาการอะไร แต่นั่นไม่ได้แปลว่า… ตับของคุณยังแข็งแรงอยู่เสมอ เพราะ "ตับ" เป็นอวัยวะที่เงียบที่สุด มันทำงานหนักทุกวัน แต่ไม่เคยร้องขออะไรจากเรา จนกว่าจะเริ่มพัง และเมื่อเริ่มพัง…หลายครั้งก็มากเกินกว่าจะย้อนกลับได้
รู้ก่อนเสี่ยง: พฤติกรรมแบบนี้ กำลังทำร้ายตับคุณเงียบ ๆ
ลองเช็กตัวเองดูสิครับ ว่าในชีวิตประจำวันของคุณ มีสิ่งเหล่านี้หรือเปล่า?
• ดื่มแอลกอฮอล์เป็นประจำ (แม้จะไม่มากก็ตาม)
• นอนดึก พักผ่อนไม่เพียงพอ
• กินอาหารมันจัด หวานจัด หรือของทอดเป็นประจำ
• ไม่ค่อยได้ออกกำลังกาย
• มีพุง หรือมีไขมันในเลือดสูง
• เครียดสะสม ขาดการผ่อนคลาย
• ไม่เคยตรวจสุขภาพตับเลย
แม้คุณจะ “ไม่อ้วน ไม่ดื่ม ไม่สูบ” แต่หากมีข้อใดข้อหนึ่งในนี้ ตับของคุณก็อาจเสี่ยงโดยที่ไม่รู้ตัว
และหากปล่อยให้เสื่อมไปเรื่อย ๆ โดยไม่ดูแล ก็อาจนำไปสู่ภาวะ “ตับคั่งไขมัน – ตับอักเสบ – ตับแข็ง – มะเร็งตับ” ได้ในระยะยาว
ดูแลตับไม่ยาก เริ่มต้นได้ตั้งแต่วันนี้
ตับสามารถฟื้นฟูตัวเองได้…ถ้าเราเริ่มดูแลอย่างถูกวิธี ต่อไปนี้คือสิ่งที่คุณสามารถทำได้ทันที
1. ตรวจสุขภาพตับเป็นประจำ
• เจาะเลือดดูค่าการทำงานของตับ (AST, ALT, GGT)
• ตรวจอัลตราซาวด์ช่องท้อง (แนะนำปีละครั้ง)
2. ลดอาหารมัน หวาน เค็ม
• หลีกเลี่ยงของทอด ของหวานจัด อาหารแปรรูป
• เน้นอาหารปรุงสด ลดโซเดียม เลือกไขมันดี เช่น น้ำมันมะกอก ปลาทะเล
3. งดแอลกอฮอล์ และเลี่ยงยาที่ตับต้องขับออกเยอะ
• โดยเฉพาะการใช้ยาบำรุงหรือสมุนไพรแบบต่อเนื่องโดยไม่ปรึกษาแพทย์
4. ออกกำลังกายสม่ำเสมอ ควบคุมน้ำหนัก
• เดินเร็ว วิ่ง ว่ายน้ำ ปั่นจักรยาน อย่างน้อย 30 นาที/วัน สัปดาห์ละ 5 วัน
• ค่าดัชนีมวลกาย (BMI) น้อยกว่า 25
5. พักผ่อนให้เพียงพอและลดความเครียด
• เพราะฮอร์โมนเครียดและการอดนอน มีผลต่อระบบเมตาบอลิซึมและตับโดยตรง
สุขภาพตับดี เริ่มต้นได้ทุกวัน
• ไม่ต้องรอให้มีอาการถึงจะตรวจ
• ไม่ต้องรอให้ป่วยถึงจะดูแล
• และไม่ต้องมีพฤติกรรมเสี่ยงชัดเจนถึงจะหันมาใส่ใจ
เพราะคนที่ดูแข็งแรงดีนี่แหละครับ คือกลุ่มที่พลาดการตรวจบ่อยที่สุด
และรู้ตัวอีกที...ตับก็เสียหายไปไกลแล้ว
ศูนย์โรคระบบทางเดินอาหารและตับ
โทร. 0-2265-7777
คุณอาจดูแข็งแรงดี ไม่มีอาการอะไร แต่นั่นไม่ได้แปลว่า… ตับของคุณยังแข็งแรงอยู่เสมอ เพราะ "ตับ" เป็นอวัยวะที่เงียบที่สุด มันทำงานหนักทุกวัน แต่ไม่เคยร้องขออะไรจากเรา จนกว่าจะเริ่มพัง และเมื่อเริ่มพัง…หลายครั้งก็มากเกินกว่าจะย้อนกลับได้
รู้ก่อนเสี่ยง: พฤติกรรมแบบนี้ กำลังทำร้ายตับคุณเงียบ ๆ
ลองเช็กตัวเองดูสิครับ ว่าในชีวิตประจำวันของคุณ มีสิ่งเหล่านี้หรือเปล่า?
• ดื่มแอลกอฮอล์เป็นประจำ (แม้จะไม่มากก็ตาม)
• นอนดึก พักผ่อนไม่เพียงพอ
• กินอาหารมันจัด หวานจัด หรือของทอดเป็นประจำ
• ไม่ค่อยได้ออกกำลังกาย
• มีพุง หรือมีไขมันในเลือดสูง
• เครียดสะสม ขาดการผ่อนคลาย
• ไม่เคยตรวจสุขภาพตับเลย
แม้คุณจะ “ไม่อ้วน ไม่ดื่ม ไม่สูบ” แต่หากมีข้อใดข้อหนึ่งในนี้ ตับของคุณก็อาจเสี่ยงโดยที่ไม่รู้ตัว
และหากปล่อยให้เสื่อมไปเรื่อย ๆ โดยไม่ดูแล ก็อาจนำไปสู่ภาวะ “ตับคั่งไขมัน – ตับอักเสบ – ตับแข็ง – มะเร็งตับ” ได้ในระยะยาว
ดูแลตับไม่ยาก เริ่มต้นได้ตั้งแต่วันนี้
ตับสามารถฟื้นฟูตัวเองได้…ถ้าเราเริ่มดูแลอย่างถูกวิธี ต่อไปนี้คือสิ่งที่คุณสามารถทำได้ทันที
1. ตรวจสุขภาพตับเป็นประจำ
• เจาะเลือดดูค่าการทำงานของตับ (AST, ALT, GGT)
• ตรวจอัลตราซาวด์ช่องท้อง (แนะนำปีละครั้ง)
2. ลดอาหารมัน หวาน เค็ม
• หลีกเลี่ยงของทอด ของหวานจัด อาหารแปรรูป
• เน้นอาหารปรุงสด ลดโซเดียม เลือกไขมันดี เช่น น้ำมันมะกอก ปลาทะเล
3. งดแอลกอฮอล์ และเลี่ยงยาที่ตับต้องขับออกเยอะ
• โดยเฉพาะการใช้ยาบำรุงหรือสมุนไพรแบบต่อเนื่องโดยไม่ปรึกษาแพทย์
4. ออกกำลังกายสม่ำเสมอ ควบคุมน้ำหนัก
• เดินเร็ว วิ่ง ว่ายน้ำ ปั่นจักรยาน อย่างน้อย 30 นาที/วัน สัปดาห์ละ 5 วัน
• ค่าดัชนีมวลกาย (BMI) น้อยกว่า 25
5. พักผ่อนให้เพียงพอและลดความเครียด
• เพราะฮอร์โมนเครียดและการอดนอน มีผลต่อระบบเมตาบอลิซึมและตับโดยตรง
สุขภาพตับดี เริ่มต้นได้ทุกวัน
• ไม่ต้องรอให้มีอาการถึงจะตรวจ
• ไม่ต้องรอให้ป่วยถึงจะดูแล
• และไม่ต้องมีพฤติกรรมเสี่ยงชัดเจนถึงจะหันมาใส่ใจ
เพราะคนที่ดูแข็งแรงดีนี่แหละครับ คือกลุ่มที่พลาดการตรวจบ่อยที่สุด
และรู้ตัวอีกที...ตับก็เสียหายไปไกลแล้ว
ศูนย์โรคระบบทางเดินอาหารและตับ
โทร. 0-2265-7777
ศูนย์รักษา: ศูนย์โรคระบบทางเดินอาหารและตับ
วัน/เดือน/ปี ที่โพสต์: 03/08/2025
แพทย์ผู้เขียน
นพ. ภูริกร เฟื่องวรรธนะ

ความถนัดเฉพาะทาง
แพทย์ทางด้านโรคระบบทางเดินอาหาร