โรคกล้ามเนื้อหลอดอาหารบีบตัวผิดปกติคืออะไร? จำเป็นต้องรักษาไหม?

เข้าใจโรคกล้ามเนื้อหลอดอาหารบีบตัวผิดปกติ

หลอดอาหารมีลักษณะคล้ายท่อที่ทำหน้าที่ลำเลียงอาหารและน้ำจากปากลงสู่กระเพาะอาหาร โดยอาศัยการบีบตัวของกล้ามเนื้อเป็นจังหวะสม่ำเสมอ แต่ในบางคน กล้ามเนื้อหลอดอาหารบีบตัวผิดปกติ (Esophageal spasm) ทำให้จังหวะการเคลื่อนไหวไม่เป็นระบบ ส่งผลให้กลืนลำบาก อาหารติดกลางอก หรือรู้สึกแน่นและเจ็บหน้าอกได้

อาการที่มักพบ

• กลืนอาหารแล้วรู้สึกติดกลางอกหรืออาหารเคลื่อนลงช้า
• เจ็บหรือแน่นหน้าอก โดยเฉพาะหลังกลืนอาหารหรือน้ำ
• อาการอาจเป็น ๆ หาย ๆ ไม่แน่นอน ทำให้บางครั้งเข้าใจผิดว่าเป็นโรคหัวใจ
• อาจมีอาการแสบร้อนกลางอก คล้ายกรดไหลย้อนร่วมด้วย

หากมีอาการเหล่านี้บ่อยครั้ง ควรเข้ารับการตรวจ

โรคนี้มีสาเหตุจากอะไร?

สาเหตุที่แท้จริงยังไม่ชัดเจน แต่ปัจจัยที่อาจเกี่ยวข้อง ได้แก่

• ความผิดปกติของการทำงานระบบประสาทที่ควบคุมหลอดอาหาร
• กรดไหลย้อนเรื้อรัง
• ความเครียดหรือภาวะวิตกกังวล ซึ่งอาจกระตุ้นให้กล้ามเนื้อบีบตัวแรงผิดปกติ

จำเป็นต้องรักษาไหม?

คำตอบคือ ขึ้นอยู่กับความรุนแรงของอาการ

• หากอาการไม่บ่อยและไม่กระทบต่อชีวิตประจำวัน แพทย์อาจแนะนำเพียงปรับพฤติกรรม เช่น รับประทานอาหารช้า ๆ เคี้ยวให้ละเอียด หลีกเลี่ยงอาหารร้อนจัดหรือเย็นจัด
• หากอาการรุนแรงหรือบ่อยจนรบกวนชีวิตประจำวัน แพทย์อาจให้การรักษา เช่น

         - ยา ลดการบีบตัวที่ผิดปกติของกล้ามเนื้อ เช่น ยาคลายหลอดเลือด ยาคลายกล้ามเนื้อ
         - การรักษาด้วยการส่องกล้อง เช่น ขยายหลอดอาหารหรือฉีดสารเพื่อลดการเกร็ง
         - การผ่าตัด (ในกรณีที่ไม่ตอบสนองต่อการรักษาวิธีอื่น)

การตรวจวินิจฉัย

เพื่อหาสาเหตุที่แท้จริง แพทย์อาจใช้การตรวจต่อไปนี้

• ส่องกล้องหลอดอาหาร (Endoscopy) เพื่อดูว่ามีการอักเสบ แผล หรือก้อนเนื้อหรือไม่
• เอกซเรย์กลืนแป้ง (Barium swallow) ดูการเคลื่อนตัวของอาหาร
• ตรวจการบีบตัวของหลอดอาหาร (Esophageal manometry) เป็นการตรวจเฉพาะที่ช่วยวัดแรงดันและจังหวะการบีบตัวของหลอดอาหาร

การดูแลตัวเอง

• รับประทานอาหารช้า ๆ และเคี้ยวให้ละเอียด
• หลีกเลี่ยงอาหารที่กระตุ้นอาการ เช่น อาหารรสจัด คาเฟอีน แอลกอฮอล์
• ควบคุมความเครียด พักผ่อนให้เพียงพอ
• หากมีกรดไหลย้อนร่วมด้วย ควรปรับพฤติกรรมเพื่อลดอาการ เช่น ไม่ทานอาหารก่อนนอน 3 ชั่วโมง

โรคกล้ามเนื้อหลอดอาหารบีบตัวผิดปกติ อาจทำให้ผู้ป่วยมีอาการคล้ายโรคหัวใจ เช่น เจ็บแน่นหน้าอก หรือกลืนลำบาก การวินิจฉัยอย่างถูกต้องโดยแพทย์เฉพาะทางระบบทางเดินอาหารเป็นสิ่งสำคัญ เพื่อหาสาเหตุและเลือกการรักษาที่เหมาะสม การดูแลตัวเองและรับการรักษาอย่างถูกต้อง จะช่วยให้อาการดีขึ้นและใช้ชีวิตได้ตามปกติ

หากคุณมีอาการกลืนลำบาก เจ็บแน่นหน้าอกบ่อย ๆ หรือสงสัยว่าอาจเป็นโรคกล้ามเนื้อหลอดอาหารบีบตัวผิดปกติ ควรเข้าพบแพทย์เพื่อตรวจหาสาเหตุ และวางแผนการรักษาที่เหมาะสมตั้งแต่เนิ่น ๆ

ศูนย์โรคระบบทางเดินอาหารและตับ
โทร. 0-2265-7777